ar sffuglan imaziɣn ɣ wass n 13 innayr, s ixf n usggʷas amaziɣ lli igan ass izwarn ɣ wayyur zwarn n usggʷas amaynu ilkmn ɣilad 2969 n usggʷas.
ixf n usggʷas amaziɣ ittawssan s yiḍ n innayr ɣ dar imaziɣn akkʷ n ugafa n tfriqt, ig usffuglu n iḍ n innayr yat tmyurt tazaykut, myarn imaziɣn ad sis sffuglan zɣ kigan n tasutin lli izrin.
asffuglu ad iṭṭf kigan n tmatarin ɣ tussna n tmaziɣt, tili dars tazdayt d wakal n tmazɣa. iklli yad lli ittawssann, tamagit tamaziɣt tbdd f kṛaḍ isutar, akal, afgan, awal. ig wakal amaziɣ taɣawsa lli d dar addur dar ufgan amaziɣ, lliɣ iga nttan a issmɣin taɣrma n umaziɣ, tddr sul gis ar ɣilad tmmaɣ f iman nns tcbbr ɣ tudrt.
ittawssan iḍ n innayr s wass izwarn ɣ usggʷas n tayrza. gnt tugtt n middn f ɣikan lliɣ yad sul ur ssnn middn aẓuṛ nns g umzruy, macc tidtt tamzruyt tɣama sul, ttyuran fllas kigan n tmrzutin, sawln fllas bahra inɣmisn d iwin inagan izaykutn n umzruy.
- aẓuṛ n iḍ n innayr g umzruy :
nnan imrzutn mas ilkm usggʷas amaziɣ 2969 n usggʷas, macc iẓḍaṛ a ig uggar n unckk ad, d ira ig azayku s kigan, acku taɣrma tamaziɣt tlla uggar n umzruy ad.
sawln imrzutn mas issfal usggʷas amaziɣ zɣ yat tmsart tamzruyt, iklli bdrn idlisn n umzruy. issfal usggʷas amaziɣ zɣ uzmz lliɣ ilkm ugllid amaziɣ ‘cicng’ amzwaru, ig agllid f tɣrma n miẓṛan, ig ugllid ad amaziɣ agllid n iqibṭin, ɣ usggʷas n 950 urta tlli tlalit.
zɣ tizi ann ssfaln t tffugliwin n iḍ n innayr. lliɣ inra ugllid amaziɣ cicng agllid n miẓṛan tazaykut, g imnɣi illan ngr imaziɣn ilibin d miẓṛan. issfal tizi ann uzmz n tumrt, ddrn t tmizar s snat ɣ ddaw n tflst n yat tnbaḍt, bddn imnɣan s tt inn ikkan llan gratsn.
imsasa wass n trnnawt ann n ugllid amaziɣ cicng d 12 innayr n usggʷas aṛumi.
- yirn n usggʷas amaziɣ ɣ mnid yirn n usggʷas aṛumi :
ⴰⵢⵢⵓⵔ ⴰⵎⴰⵣⵉⵖ |
ⴰⵢⵢⵓⵔ ⴰⵕⵓⵎⵉ |
ⵢⴰⵏⵢⵓⵔ |
ⵉⵏⵏⴰⵢⵔ |
ⵙⵉⵏⵢⵓⵔ |
ⵉⴱⵕⴰⵢⵔ |
ⴽⵔⴰⵢⵓⵔ |
ⵎⴰⵕⵚ |
ⴽⵓⵥⵢⵓⵔ |
ⵉⴱⵔⵉⵔ |
ⵙⵉⵎⵢⵓⵔ |
ⵎⴰⵢ |
ⵙⵉⴷⵢⵓⵔ |
ⵢⵓⵏⵢⵓ |
ⵙⴰⵢⵓⵔ / ⵉⵣⵉⵖ |
ⵢⵓⵍⵢⵓⵣ |
ⵜⴰⵎⵢⵓⵔ |
ⵖⵓⵛⵜ |
ⵜⵥⴰⵢⵓⵔ |
ⵛⵓⵜⴰⵏⴱⵉⵔ |
ⵎⵔⴰⵢⵓⵔ |
ⴽⵜⵓⴱⵕ |
ⵢⵉⵎⵔⴰⵢⵓⵔ |
ⵏⵡⴰⵏⴱⵉⵔ |
ⵎⵉⴳⴳⵢⵓⵔ |
ⴷⵓⵊⴰⵎⴱⵉⵔ |
- yirn n usggʷas amaziɣ ɣ dar ttwarg, mnid n yirn n usggʷas aɛṛab :
ⴰⵢⵢⵓⵔ ⴰⵎⴰⵣⵉⵖ ⴰⵜⴰⵔⴳⵉ
|
ⴰⵢⵢⵓⵔ ⴰⵄⵕⴰⴱ |
ⵜⴰⵎⵉⵙⵙⵉⴷⵇ / ⵜⵉⵏ ⴷⵓⴼⴰⵏ |
محرم |
ⵜⴰⵍⵍⵉⵜ ⵙⵉⵟⵟⴼⵜ |
صفر |
ⵜⴰⵍⵍⵉⵜ ⵉⵔⵖⵉⵜ |
ربيع
الأول |
ⴰⵡⵀⵉⵎ ⵡⴰ ⵉⵣⵣⴰⵔⵏ |
ربيع
الثاني |
ⴰⵡⵀⵉⵎ ⵡⴰ ⵉⵍⴽⴰⵎⵏ |
جمادى
الأولى |
ⵙⴰⵔⴰⵜ |
جمادى
الثاني |
ⵜⵉⵏⴰⵎⵖⴰⵔⵉⵏ |
رجب |
ⴰⵎⵉⵣⵣⵉⵀⵍ |
شعبان |
ⵜⵉⵏ ⵓⵥⵓⵎ |
رمضان |
ⵜⵉⵙⵙⵉ |
شوال |
ⵜⴰⵏ ⴳⵔ ⵎⴰⴷⴷⵏ |
ذو
القعدة |
ⵜⴰⴼⴰⵙⴽⵉ |
ذو الحجة |
- yirn n usggʷas amaziɣ, urt tlli tlalit, urta llin iṛumin, d lliɣ urta tlli tmuslmt, sul llan ɣ ils n umaziɣ a targi :
ⵜⴰⵢⵢⵓⵔⵜ ⵜⴰⵣⵡⴰⵔⵜ |
ⵉⵏⵏⴰⵢⵔ |
ⵜⴰⵢⵢⵓⵔⵜ ⵜⴰⴳⴳⵯⵔⴰⵜ |
ⵉⴱⵕⴰⵢⵔ |
ⵢⴰⵔⴷⵓⵜ |
ⵎⴰⵕⵚ |
ⵙⵉⵏⵡⴰ |
ⵉⴱⵔⵉⵔ |
ⵜⴰⵙⵔⴰ ⵜⴰⵣⵡⴰⵔⵜ |
ⵎⴰⵢ |
ⵜⴰⵙⵔⴰ ⵜⴰⴳⴳⵯⵔⴰⵜ |
ⵢⵓⵏⵢⵓ |
ⴰⵡⴷⴰⵢⵉⵖⵉⵜ
ⵉⵣⵡⴰⵔⵏ |
ⵢⵓⵍⵢⵓⵣ |
ⴰⵡⴷⴰⵢⵉⵖⵉⵜ
ⵉⴳⴳⵯⵔⴰⵏ |
ⵖⵓⵛⵜ |
ⴰⵡⵣⵉⵎⵜ ⵉⵣⵡⴰⵔⵏ |
ⵛⵓⵜⴰⵎⴱⵔ |
ⴰⵡⵣⵉⵎⵜ ⵉⴳⴳⵯⵔⴰⵏ |
ⴽⵜⵓⴱⵕ |
ⴰⵢⵙⵉ |
ⵏⵡⴰⵏⴱⵔ |
ⵏⵉⵎ |
ⴷⵓⵊⴰⵎⴱⵔ |